Sạt lở nghiêm trọng bờ sông Ba, đoạn chảy qua xóm Bãi Điều, khu phố Đông Hòa, TT Củng Sơn

Ngậm ngùi nhìn từng tấc đất bị cuốn trôi

Ông Phạm Đình Phụng, Phó chủ tịch UBND huyện Sơn Hòa cho biết, tình trạng sạt lở ở khu phố Đông Hòa, thị trấn Củng Sơn và thôn Thạnh Hội, xã Sơn Hà liên tục diễn ra hơn 10 năm qua. Hàng năm, khi mùa mưa đến, nhất là lúc Nhà máy thủy điện Sông Ba Hạ xả lũ thì nước dâng rất nhanh, xâm thực vào đất liền từ 2 đến 3m, có nơi 5m, “ăn” mất hàng chục hecta đất sản xuất của dân”.

Dẫn chúng tôi men theo bờ sông Ba mùa nước cạn, ông Lê Như Phong (trú ở xóm Vườn, khu phố Đông Hòa, thị trấn Củng Sơn) than thở: “Trước đây, bờ sông cách xa hàng trăm mét, nay đã ăn sâu vào đất của gia đình tôi và bà con trong xóm hơn 100m”. Theo ông Phong, xóm Vườn có khoảng 200 hộ, nhưng có đến 37 hộ bị ảnh hưởng nặng

Trong khi đó, tại xóm bãi Điều, khu phố Trung Hòa, thực trạng sông Ba “tấn công” đất sản xuất càng nghiêm trọng hơn. Theo quan sát của chúng tôi, hiện dọc bờ sông Ba, hầu như khu vực nào cũng xuất hiện hàng trăm mét tường đất cao từ 5 đến 10m dựng đứng, nham nhở bở sự tàn phá của dòng sông. Ông Huỳnh Văn Cường, có nhà ở xóm Bãi Điều, khu phố Đông Hòa, cách bờ sông bị xâm thực chừng hơn 50m lo lắng: “Từ Bãi Điều xuống thôn Thạnh Hội, xã Sơn Hà dọc theo bờ sông dài khoảng 4km, rất nhiều đoạn bị sạt lở, nhưng nặng nhất là khu vực thị trấn Củng Sơn. Nguyên nhân chính là do hai họng nước lũ của Nhà máy thủy điện Sông Ba Hạ và Sông Hinh nhập lại trên sông Ba”.

Ông Đoàn Chánh Hiền, Trưởng khu phố Đông Hòa cho biết: “Đông Hòa có hai khu dân cư bị sạt lở nặng nhất là xóm Vườn (37 hộ) và xóm Bãi Điều (73 hộ). Vào mùa mưa lũ, chúng tôi phải trực cả ngày lẫn đêm để thông báo cho người dân biết mức xả lũ của nhà máy thủy điện. Nếu nhà máy thông báo xả lũ với lưu lượng 6.000m3/s thì bà con phải chủ động di dời nhà cửa, chuồng trại chạy lũ, đến nơi khác để đảm bảo an toàn”.

Điều đáng nói là qua các cuộc tiếp xúc cử tri, người dân nhiều lần kiến nghị Nhà nước sớm có giải pháp khắc phục thực trạng này, nhưng đến nay vẫn chưa có lời giải. Theo người dân, về lâu dài nên xây kè chống xói lở đất. Trước mắt, để bớt tốn kém kinh phí đầu tư, cần xây dựng khu định cư mới cho bà con yên tâm sinh sống, sản xuất.

Bao giờ mới có dự án?

Mang tâm tư, nguyện vọng của người dến đến UBND huyện Sơn Hòa, chúng tôi được biết, năm 2012, UBND tỉnh cho phép huyện Sơn Hòa lập hai dự án xây dựng khu định cư để di dời gần 500 hộ dân sinh sống ven sông Ba, với dự toán kinh phí khoảng 68 tỉ đồng. Tuy nhiên, do địa phương còn khó khăn, trong khi đó tỉnh chưa cân đối được nguồn vốn nên đến nay hai dự án trên vẫn phải “chờ”!.

Giải quyết thực trạng trên, từ tháng 11/2013, UBND tỉnh đã có văn bản đề nghị Bộ Kế hoạch và Đầu tư bố trí vốn di dời dân cư vùng sạt lở sông Ba, thị trấn Củng Sơn. Tuy nhiên, sau đó, Bộ này trả lời: “Việc đầu tư dự án bố trí, di dời dân cư vùng sạt lở sông Ba, thị trấn Củng Sơn là cần thiết. Tuy nhiên, hiện nay trên đại bàn tỉnh Phú Yên còn 6 dự án bố trí dân cư đang được đầu tư dở dang, với tổng vốn ngân sách Trung ương chưa hỗ trợ là 25 tỉ đồng. Theo kế hoạch, trong năm (2014-2015), chương trình bố trí dân cư hỗ trợ cho tỉnh khoảng 11 tỉ đồng. Với số vốn này, chưa đủ để bố trí cho các dự án đang được đầu tư mở rộng. Do vậy, không có vốn cho dự án bố trí, di dời dân cư vùng sạt lở sông Ba, thị trấn Củng Sơn”.

Như vậy, theo trả lời của Bộ Kế hoạch và Đầu tư thì không biết đến bao giờ người dân thị trấn Củng Sơn mới có cuộc sống ổn định, đó là chưa nói đến người dân thôn Thạnh Hội, xã Sơn Hà. Điều này đồng nghĩa với hàng trăm hộ dân sinh sống, sản xuất dọc sông Ba vẫn phải đối mặt “dài dài” với hiểm nguy bởi sự uy hiếp ngày càng dữ tợn của dòng sông Ba, nhất là vào mùa mưa lũ.