Cùng tham dự Hội nghị có Phó Thủ tướng Chính phủ, Chủ tịch Ủy ban Quốc gia Tìm kiếm cứu nạn Trịnh Đình Dũng; Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, Trưởng ban Chỉ đạo Trung ương về Phòng chống Thiên tai Nguyễn Xuân Cường cùng đại diện lãnh đạo một số Bộ, ngành Trung ương và nhiều địa phương trong cả nước.
Báo cáo tại Hội nghị, Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường cho biết, trong năm 2016, thiên tai xảy ra liên tiếp từ đầu năm đến cuối năm trên khắp các vùng miền trong cả nước. Thiên tai diễn ra với cường độ lớn, phạm vi rộng, đồng thời thể hiện tính cực đoan, bất thường. Cụ thể như: rét hại, băng giá ở các tỉnh Bắc bộ và hạn hán, xâm nhập mặn ở các tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long; hạn hán tại Nam Trung bộ, Tây Nguyên. 10 cơn bão và áp thấp nhiệt đới đi vào Biển Đông, trong đó có 6 cơn bão, áp thấp nhiệt đới tác động trực tiếp đến đất liền đã gây mưa lũ đặc biệt lớn, bất thường và kéo dài trên toàn bộ khu vực miền Trung. Sạt lở bờ sông, bờ biển xảy ra nhiều nơi; dông, lốc, sét xảy ra với gió giật rất mạnh ở các vùng miền trên cả nước.
Tổng hợp từ các địa phương, thiên tai trong năm 2016 đã làm 264 người chết và mất tích; 5.431 nhà bị đổ, sập, trôi; 364.997 nhà bị ngập, hư hại, tốc mái; 828.661ha diện tích lúa và hoa màu bị thiệt hại. Hàng triệu mét khối đất đá giao thông, thủy lợi bị sạt lở, bồi lấp; 115 km đê - kè, 938 kênh mương, 122km bờ sông, bờ biển bị sạt lở,…Tổng thiệt hại về kinh tế khoảng 39.726 tỷ đồng.
Trong năm 2017, nhằm sẵn sàng chủ động ứng phó với các tình huống thiên tai có thể xảy ra, giảm thiểu thiệt hại về người và tài sản, Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường cho biết, cần kiện toàn tổ chức bộ máy phòng chống thiên tai. Trong đó, khẩn trương hoàn thiện tổ chức Tổng cục Phòng chống thiên tai để đưa vào hoạt động trước mùa mưa bão năm 2017. Đề xuất tổ chức chuyên trách tại địa phương đảm bảo tính đồng bộ, tinh gọn, hiệu quả, đáp ứng yêu cầu của công tác phòng chống thiên tai ngày càng diễn biến phức tạp, khó lường. Nâng cao năng lực, tăng cường cơ sở vật chất, trang thiết bị cho lực lượng, tham mưu chỉ đạo, hỗ trợ ra quyết định cho Ban Chỉ đạo, Ban chỉ huy các Bộ, ngành, địa phương các cấp.
Phát biểu tại Hội nghị, Phó Thủ tướng Chính phủ Trịnh Đình Dũng cho rằng, nhằm khắc phục những hạn chế trong công tác phòng chống thiên tai, cần có quan điểm, mục tiêu, giải pháp chỉ đạo hiệu quả mọi tình huống khi thiên tai xảy ra. Đồng thời làm tốt công tác tuyên truyền về nguy cơ thiên tai, sự cố, hướng dẫn người dân trong phòng chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn. Cùng với đó, nâng cao công tác dự báo, cảnh báo, đảm bảo tính chính xác hơn.
Đánh giá về tình hình thiên tai, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc cho rằng, năm 2016, thiên tai xảy ra với mức độ đặc biệt. Thiên tai xảy ra gây thiệt hại lớn về tính mạng, tài sản và tăng trưởng của nền kinh tế. Trong đó, thiên tai đã làm mất đi 2 tỷ USD, tương đương với gần 1 % GDP của cả nước.
Tại Hội nghị, Thủ tướng Chính phủ đánh giá cao sự phối hợp của các cơ quan chức năng trong phòng chống thiên tai, tìm kiếm cứu nạn. Đặc biệt, công tác cứu hộ, cứu nạn kịp thời. Đồng thời, đánh giá cao công tác hỗ trợ của các cơ quan đoàn thể Trung ương, các tổ chức quốc tế đã kịp thời hỗ trợ, đảm bảo đời sống cho người dân vùng bị thiên tai.
Tuy nhiên, theo Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, công tác phòng chống thiên tai vẫn còn nhiều hạn chế. Trong đó, nhiều nơi vẫn còn tâm lý chủ quan trong công tác chỉ đạo phòng chống lũ lụt, cháy nổ. Một số Bộ, ngành còn chưa quan tâm xây dựng, chưa có kịch bản sát thực tế để có phương án đối phó, phối hợp trong phòng chống thiên tai. Việc thực hiện phương châm “4 tại chỗ” còn mang tính hình thức ở nhiều nơi.
Thủ tướng đề nghị cần rà soát, sửa đổi công tác quản lý nhà nước. Bởi theo Thủ tướng, một số công trình thủy điện, giao thông khi đầu tư xây dựng còn thiếu kiểm tra, giám sát, chưa quan tâm đến công tác phòng ngừa thiên tai, gây gia tăng rủi ro về thiên tai. Cá biệt, một số thành phố ở ngay gần biển nhưng không thoát lũ được ra biển, vì quản lý xây dựng sai vì không tính tới đường thoát lũ.
Nêu rõ bất cập trong việc thu Quỹ phòng chống thiên tai được nộp hết cho tỉnh, sau đó, cấp xã lại phải đi xin, Thủ tướng nhấn mạnh: “Sao không giao quyền chủ động hơn cho cấp xã trong vấn đề này”.
Về quy trình hỗ trợ, khắc phục sau thiên tai còn chậm và máy móc, Thủ tướng đề nghị cần tạo điều kiện để thực hiện công tác này nhanh chóng, thuận lợi, hiệu quả, kịp thời hơn.
Bên cạnh đó, Thủ tướng đề nghị cần hoàn thiện về hệ thống cơ chế, chính sách, pháp lý về phòng chống thiên tai tương thích với pháp luật Việt Nam, các cam kết quốc tế,…Xây dựng cơ chế quản lý quỹ phòng chống thiên tai nhằm trích lại một phần cho cấp xã để chủ động phòng chống thiên tai. Đồng thời, kiện toàn hệ thống cơ quan phòng chống thiên tai chuyên trách từ Trung ương đến cơ sở theo quy định của pháp luật.
Ngoài ra, rà soát, xây dựng phương án phòng chống thiên tai của Bộ, ngành, địa phương sát với thực tiễn nhằm phát huy tốt vai trò, chức năng của chính quyền các cấp. Nâng cao trang thiết bị cho lực lượng phòng chống thiên tai, tìm kiếm cứu nạn theo hướng hiện đại và chuyên nghiệp, hiệu quả. Đồng thời, nâng cao nhận thức cộng đồng về giảm nhẹ rủi ro thiên tai, đẩy mạnh hợp tác quốc tế, chủ động trong phòng chống thiên tai./.